Leopardi oltre la letteratura. Lo Zibaldone nella cultura contemporanea

Indice - Spis treści

Delle opere canoniche di Giacomo Leopardi lo Zibaldone è quella la cui ricezione è stata finora meno studiata e approfondita. Non solo perché, a differenza dei Canti e delle Operette morali, fu pubblicato molti decenni dopo la morte dell’autore (tra il 1898 e il 1901), ma anche a causa di una ricezione critica a lungo condizio-nata da persistenti equivoci e limitazioni (si pensi alle note riserve di Croce e della critica idealistica). Tanto che solo negli ultimi decenni questa opera-non opera – che sembra sottrarsi a ogni tentativo di classificazione – è stata riconosciuta nel suo pieno valore autonomo. Il presente volume offre una serie di contributi che indagano la presenza del diario intellettuale leopardiano in vari ambiti della cultura contemporanea: dal pensiero filosofico al giornalismo, dal dibattito storiografico alla linguistica e all’editoria digitale. Ne emergono prospettive spesso inedite e sorprendenti che si inseriscono nell’ambito del rinnovato fervore degli studi leopardiani.

Spośród kanonicznych dzieł Giacomo Leopardiego Zibaldone jest tym, którego odbiór był dotychczas najmniej zbadany i zgłębiony. Nie tylko dlatego, że w odróżnieniu od Pieśni moralnych i Operetek ukazał się wiele dziesięcioleci po śmierci autora (w latach 1898–1901), ale także ze względu na krytyczny odbiór, od dawna uwarunkowany utrzymującymi się nieporozumieniami i ograniczeniami. Do tego stopnia, że dopiero w ostatnich dziesięcioleciach owo dzieło-nie-dzieło – które zdaje się wymykać wszelkim próbom klasyfikacji – zostało rozpoznane w pełnej autonomicznej wartości. W tomie tym zawarto szereg artykułów badających obecność pamiętnika intelektualnego Leopardiego w różnych obszarach współczesnej kultury: od myśli filozoficznej po dziennikarstwo, od debaty historiograficznej po lingwistykę i publikacje cyfrowe.