Kultura jako rozmowa. Problemy porozumienia międzykulturowego i międzyreligijnego

Abstrakt

 

W książce poszukuje się odpowiedzi na pytanie o miejsce humanistyki we współczesnym świecie i zadania, którym przychodzi jej sprostać. Wynikają one z jej nierozerwalnego związku z rdzennym określeniem kultury jako zwróconej ku Dobru trosce o człowieczeństwo uprawianej w rozmowie czy dialogu z innymi i Innym. W części I pokazane są różne sytuacje rozmowy w różnorodności ich ujęć i rozwiązań, począwszy od przesłania biblijnego przez rozmowy międzyreligijne, sytuacje dialogiczne w przekładach Wielkich Ksiąg (Biblia i Koran), osobowe i literackie wzory dialogiczności (Natan Mędrzec), potencjał dialogiczności poezji i obrazu oraz ich umieszczenie na tle problematyki granic i ich przekraczania jako właściwego kondycji ludzkiej. Rozpoznania tych sytuacji dopełnione są w części II o prezentacje prób ich przekładania na projekty kształcenia i badawcze (studia międzykulturowe, studia włoskie, badania międzykulturowe europejskie i światowe, relacje z Chinami, projekty przekładów międzykulturowych), które wszystkie stanowią interdyscyplinarną humanistyczną, przenikającą się z innymi obszarami badań, propozycję wspólnych działań ludzkich w świecie i naturze jako odsłaniających i wzmacniających horyzont Dobra. W ten sposób humanistyka może podejmować próby spełniania swego przeznaczenia dostarczania kategorii ujmowania, rozumienia i działania w świecie, w którym żyjemy.

 

Zusammenfassung

 

Im Buch wird die Antwort auf die Frage nach dem Stellenwert der Geisteswissenschaften (oder latinisiert: der Humaniora) in der gegenwärtigen Welt und der auf sie zukommenden Aufgaben  gesucht.  Diese ergeben sich aus der Kernbestimmung der Kultur als der Sorge um das Menschensein, die im Gespräch oder Dialog mit anderen und dem Anderen gepflegt wird. Im I. Teil werden verschiedene Gesprächssituationen in der Vielfalt ihrer Modi und Ergebnisse gezeigt, anfangend mit der biblischen Botschaft über interreligiöse Gespräche, dialogische Situationen in der Übersetzung der Großen Schriften (Bibel und Koran), personenhafte sowie literarische Vorbilder (Nathan der Weise), das dialogische Potential der Poesie und des Bildes und deren Verortung in der Problematik der Grenze und der Grenzenüberschreitung als die conditio humana auszeichnend. Die Ergründungsresultate von diesen Situationen werden im II. Teil des Buches durch Darstellungen der Versuche ergänzt, sie in Bildungs- und Forschungsprojekte (interkulturelle Studiengänge, Italienstudien, interkulturelle Forschungsprojekte, europäische und vom Weltumfang, Beziehungen zu China, interkulturelle Übersetzungsprojekte) umzusetzen, die alle einen interdisziplinären humanistischen und auch andere Forschungsgebiete durchdringenden Vorschlag ausmachen, gemeinsam in der menschlichen Welt und der Natur in Richtung auf den Horizont des Guten zu wirken. Auf diese Weise können die Geisteswissenschaften versuchen, ihre Bestimmung zu erfüllen, die Kategorien der Wirklichkeitsauffassung, des Verstehens und des Handelns in der gelebten Welt freizulegen.

 

Summary

 

The book is searching for answers to the question about the place of humanities in the modern world and the tasks they must manage. These tasks result from their inseparable connection with the most essential definition of culture as care for humanity cultivated in conversation or dialogue with others and the Other. Part I shows various situations of conversation in the diversity of their approaches and solutions, ranging from the biblical message through interreligious conversations, dialogical situations in translations of the Great Scriptures (Bible and Quran), personal and literary patterns of dialogue (Nathan The Wise), the dialogical potential of poetry and image and their placement against the background of border crossing as the proper human condition. The recognition of these situations is complemented in Part II with presentations of attempts to translate them into education and research projects (intercultural studies, Italian studies, European and world intercultural studies, relations with China, intercultural translation projects). Such interdisciplinary projects of humanities with the contribution of other research areas amount to a proposal of joint human activities in society, culture and nature as revealing and strengthening the horizon of the Good. In this way, humanities can attempt to fulfill their purpose of providing categories of cognition, understanding and action in the world we live in.