SPIS TREŚCI

Praca przybliża wybrane ujęcia perswazyjności i dialogiczności trakto­wanych jako cechy przekazu artystycznego oraz zawiera odwołanie do kilku interesujących case studies – interpretacji posiłkujących się tymi kategoriami. W obrębie refleksji nad dialogicznością na pierwszy plan wysuwa się analiza li­teraturoznawczych sporów o interpretację i teorii odbiorcy „wpisanego” w tekst oraz – w szczególny sposób – koncepcja polifoniczności Michaiła Bachtina. Omówieniu problematyki perswazyjności towarzyszą rozważania na temat relacji, w jakie wchodzi ona z kategoriami pokrewnymi – retoryką, propagandą, manipulacją. Przywołane zostają wybrane ujęcia perswazji na gruncie litera­turoznawstwa, językoznawstwa, badań nad mediami, psychologii, homiletyki i innych dyscyplin humanistycznych.

Punkt wyjścia podjętych przez autorkę badań stanowi pytanie o to, w jakim stopniu określona struktura artystyczna ustanawia swo­jego odbiorcę jako aktywny podmiot, twórczy element tekstowej komunikacji, partnera dialogu, w jakim zaś czyni go jedynie biernym realizatorem ściśle za­programowanej roli.

Dobór materiału artystycznego poddanego w książce analizie i interpre­tacji wiąże się z trzema kryteriami. Po pierwsze – z wyrazistością przejawia­nia się w tekście danych typów perswazyjności i dialogiczności, umożliwiającą podkreślenie nieoczywistości granicy między nimi. Po drugie – w niektórych wypadkach – z ujawniającym się w toku badania recepcji dzieł odbiorczym brakiem reakcji na wpisaną w teksty perswazyjność. Po trzecie – z tematem, którego wszystkie wybrane utwory dotykają, a mianowicie z rozmaicie w nich przedstawianą, przywoływaną i konstruowaną polskością. Refleksja nad rozu­mieniem tego szerokiego pojęcia, nad sposobami jego kreowania i obrazowania w dziełach artystycznych odsyła do problematyki tożsamości kulturowej, jej aksjologicznego charakteru oraz stereotypowego ujmowania specyfiki społe­czeństwa polskiego. Przedmiot analizy stanowią utwory powstałe w Polsce po roku 1989.